Noviteti u klasi fasadnog stakla
Staklo je materijal jedinstvenih osobina i izgleda, bez kog istorija arhitekture i umetnosti ne bi bila ista. Kroz vekove i razvojne periode smenjivali su se načini obrade, primena, oblik i boja, ali ono sto se u svim tim razdobljima provlači kao zajednička nit je njegova fina, “dostojanstvena” lepota, naglašeno atraktivna u svojoj uzdržanosti, ma koje lice da u tom trenutku nosi.
Videvši kako se u dodiru sa vatrom staklena masa razvlači i giba tačno onako kako on želi, čovek je odavno shvatio da nema te forme koja se staklu ne može dati. S druge strane, primetio je da se pomoću te iste vatre stvrdnjava i postaje čvršće, i to mu je jasno stavilo od znanja da je termički tretman ključ za baratanje staklenim pločama ako je nameran da njima obavije neku građevinu.
Pojam građevinsko staklo uglavnom asocira na ravne pljosnate površine fasada, dekorativnih zidova i drugih elemenata eksterijera i enterijera kao što su izlozi i staklene ograde stepeništa ili balkona. Za ovakve formacije zbog izdržljivosti i otpornosti na atmosferske uticaje (ako je reč o spoljnim) koriste se isključivo kaljeni ili laminirani paneli, neretko znatno deblji od granična 4mm koliko iznosi minimum za sigurnosno staklo.
* Kaljenje je metoda ojačavanja stakla zagrevanjem do 6200C u posebnim pećima (kalionicama), a potom naglim hlađenjem pomoću specijalnog ventilatora, kojom se dobija staklo pet puta otpornije od običnog. *
Postupkom kaljenja takođe se omogućava savijanje panela kome se može dati sasvim neobičan oblik i time dobiti efekat treće dimenzije. Naime, s obzirom da ima dužinu, širinu i debljinu staklena ploča je svakako trodimenzionalno telo, ali trodimenzionalnost o kojoj govorimo ovde je dekorativna kategorija utiska prisutnosti sve tri dimenzije čak i kada se telo posmatra iz anfasa ili bilo kog drugog ugla iz kog su inače uočljive samo dve. Nakon postizanja temperature blizu tačke omekšavanja stakleni list se savija u željeni oblik, a zatim podvrgava brzom hlađenju odnosno kaljenju.
Arhitekte su stalno u potrazi za atraktivnim materijalima od kojih se mogu napraviti nosivi elementi objekta. Procesom savijanja staklo dobija potpuno novi kvalitet u pogledu funkcionalnosti i estetike, a kaljenjem veću čvrstoću savijanja i pritisnu čvrstoću, potrebnu kako bi se od monolitnih elemenata građevinskog stakla mogle praviti konstrukcije velike opteretivosti i otpornosti na termičke šokove. Zahvaljujući usavršavanju postupka cilindričnom savijanju moguće je podvrgavati i slojevito staklo poput niskoemisionog, stopsol ili laminiranog. Stakleni paneli mogu se savijati po dužini ili širini, te tako razlikujemo LB i CB panele, s tim da se slojevi uvek nalaze sa konkavne (udubljene) strane. Dekorativnost proizvoda i mogućnost šire primene daju se povećati “presvlačenjem” savijenog stakla sito štampom ili digitalnom štampom prema standardnim šablonima ili individualnim projektima.
Tipičan primer fasade od savijenih panela su građevine sa polukružnim i kružnim staklenim zidovima, kao i objekti sa staklenim kupolama, za koje se koriste ploče debljine od 4-12m – najteže za obradu su ploče debljine 10 i 12mm. Format CB panela kreće se od 1000x1000m do 2400x4200mm, a LB paneli dostupni su u formatima od 500x200mm pa sve do 4200x2400mm.
* Savijeno staklo uobičajeno se pravi po individualnoj narudžbini koja zahteva prethodnu verifikaciju tehničkih mogućnosti izrade. *
Proizvod koji je svojim maksimiziranjem ugođaja trodimenzionalnosti i podizanja njenog pojmanja na jedan viši nivo uneo, malo je reći, revoluciju u oblast konstruisanja staklenih površina i fasada jesu 3D stakleni paneli, patent kompanije PRESS GLASS.
* 3D staklo čini klasu termički oblikovanih elemenata čija zaista nesvakidašnja, vizuelno gotovo psihodelična forma nastala kombinovanjem različitih složenih geometrijskih oblika, terminu arhitektonsko staklo daje potpuno novo značenje. *
Staklene površine i futurističke fasade poslovnih, stambenih ili javnih zgrada od sada se mogu konstruisati jednostavnije i brže nego ikada pre primenom staklenih panela unikatnog dizajna, osmišljenih za realizaciju inovativnih idejnih rešenja koja po formi pripadaju oblasti parametričke arhitekture. 3D stakleni paneli ne odaju utisak trodimenzionalnosti, oni personifikuju njenu suštinu.
Ploče laminiranog stakla hemijski ojačane, talasaste sa svih strana, dostupne su u formatu 3500x2500x800mm gde poslednja dimenzija predstavlja “gabarit” – zapravo rastojanje od najniže do najviše tačke zakrivljene površine. Njihov koncept zasniva se na potpuno izmeštenoj osi simetrije čija pozicija varira od elementa do elementa, zavisno od toga koje je njegovo mesto u celini površine fasadnog omotača, odnosno gde je projektant zamislio da se nalaze najispupčeniji, a gde nešto blaži talasi. Opseg ponude ide od ploča sa sasvim blagom do onih sa vrlo istaknutom profilnom krivinom/krivinama, koja ujedno donekle utiče na stepen lateralne zakrivljenosti po dužini. Primena 3D staklenih panela iz korena menja uobičajen način projektovanja “krivolinijskih” građevina složenog oblika, tipičan za rad sa klasičnim savijenim staklom, zato što briše granice izvodljivosti ideja koje su sve do sada silom prilike ostajale u arhivi dizajnera kao daleka zvezda koja će možda jednog dana dočekati svoju realizaciju. Krajnji rezultat je po fizičkim i statičkim parametrima laka konstrukcija sofisticirane forme, koja i u oku posmatrača deluje lepršavo.
Pored neospornog fascinantnog vizuelnog momenta, 3D staklo takođe odlikuju zaista superiorne tehničke osobine. Nepravilna zakrivljena površina fasade poboljšava zvučnu izolaciju objekta zahvaljujući boljoj disperziji zvučnih talasa, a stepen poboljšanja zavisi od dizajna panela primenjenih u konkretnom slučaju. Efekat se može pojačati primenom 3D stakla kao “druge kože”, što će reći ako se 3D paneli postave preko već instaliranih ravnih.
* Trodimenzionalno staklo je proizvod koji je podvrgnut tretmanu hemijskog ojačavanja tj. povećanja tvrdoće, tako da ima izraženu bolju sposobnost prenosa opterećenja u odnosu na konkurenciju, ali i svojstvo boljeg zagrevanja i hlađenja prostora. *
Naime, spajanjem monolitnih ili laminiranih panela sa nanosom najnovijih premaza visokoselektivne formule, dobijaju se jedinice sa dvostrukim ili trostrukim ostakljenjem koje poput energetski efikasne stolarije smanjuju toplotne gubitke i redukuju prodor sunčeve svetlosti u unutrašnjost.
Kod 3D fasada nema spolja vidljive konstrukcije jer se ploče, između ostalog, međusobno sastavljaju pomoću četvorokrakih pauk spojeva koji ih istovremeno fiksiraju za noseću konstrukciju, a za dodatni stepen sigurnosti tamo gde je za njime iskazana potreba tu je 3D pampleks staklo dobijeno laminiranjem ploča pomoću PVB folije. U zavisnosti od strukture fasade postoje i druge opcije fiksiranja staklenih ploča kojim ćemo se baviti drugom prilikom.
Fasada dekorisana u 3D maniru ispunjava i najspecifičnija očekivanja, te tako postoji mogućnost izrade ukrasne štampe na pojedinačnim elementima, u cilju upotpunjavanja njenog izgleda, očuvanja intime prostora ili pak kontrole osvetljenosti određenih prostorija.
Autor: Jelena Mitrović, diplomirani novinar
